در مقاله قبل مقدمه ای را برای طراحی مدل کسب و کار ارائه کردیم ، در ادامه به معرفی دسته های عمومی مدل های کسب و کار می پردازیم .

تفکر در خصوص برخی از انواع رایج مدل های کسب وکار به شما در درک مناسب ترین مدل کسب و کار کمک خواهد کرد.به احتمال زیاد ،مدل کسب وکار ترکیبی را انتخاب می کنید که شامل عناصری از دسته های گوناگون مدل کسب و کار باشد.بررسی مدل های کسب و کار صنایع دیگر (به غیر از صنعت خودتان )نیز ایده خوبی است. این قبیل نوآوری های جانبی در اغلب موارد منتج به مدل های کسب و کار نو آورانه و کار آمد می شود . فهرست زیر به گونه ای طراحی شده است که تعدادی از گزینه های متعدد موجود را به شما ارائه می کند اما باید هنگام طراحی مدل کسب وکارتان فراتر از این فهرست فکر کنید.

 

1-یک بار پیش پرداخت بعلاوه پرداخت هزینه نگهداری:این مدل رایج ترین مدل کسب وکار است که در آن مشتری پیش پرداختی برای به دست آوردن محصول می پردازد و با پرداخت مبلغ اندکی ،از امکان نگهداری یا به روز رسانی های مستمر محصول بهره مند می شود. پیش پرداخت برای محصول از محل منابع سرمایه ای مشتری پرداخت می شود(به خصوص،در صورتی که این هزینه ها هنگفت باشد)و هزینه کردن از محل منابع سرمایه ای نیازمند فرایند طولانی تایید رسمی است.هزینه مربوط به نگهداری مستمر می تواند از محل هزینه های عملیاتی مشتری پرداخت شود. برای کسب وکارتان ،تزریق پیشاپیش جریان های نقدی بسیار مفید خواهد بود زیرا به شما کمک می کند که هزینه سرمایه ای بالا ی خود را جبران کنید ،اما با این تصمیم به احتمال زیاد توانایی تان را در کسب وجریان درآمدی مستمر به حداقل خواهید رساند.

2-قیمت گذاری مازاد بر هزینه:دراین سناریو ،مشتری درصد مشخصی از هزینه علاوه بر تولید محصول را می پردازد .این سناریو در قراردادهای دولتی و نیز وضعیت هایی رایج است که شما و مشتریانتان می خواهید ریسک تولید محصول رابین خود تقسیم کنید.چالش موجود دراین مدل این است که نیازمند توافق برسر مفروضات حسابداری ،اعتماد به صحت اعداد و تداوم صحت آنها درآینده است.زمانی هم که محصولتان کامل نشده است ومرحله به مرحله جلو می روید،این مدل می تواند جذاب باشد.دراین مورد باید عرضه محصولتان تکمیل شود و بعداز آن می توانید مدل کسب وکار دیگری اتخاذ کنید.این مدل می تواند انگیزه هایی را به وجود آورد که به فعالیت هایتان پاداش دهد ونه میزان پیشرفتتان ،که هم برای شما وهم برای مشتری تان بسیار بد است.

3-نرخ های ساعتی:گرایش این مدل نیز به پاداش دادن به فعالیت هاست تا به میزان پیشرفت .این مورد نیز می تواند انگیزه نادرستی باشد:اما زمانی که پروژه به درستی تعریف نشده یا بیش از حد پویا باشد.می توان این مدل را به عنوان مدلی مناسب معرفی کرد.این مدل ،که جزو مدل های رایج کسب وکار برای شرکت های خدماتی است ،مشابه سناریوی شماره دو است ،با این تفاوت که در اینجا نرخ ها بر اساس تقاضای بازار تعیین می شود،و نه بر اساس هزینه های تولید محصول.

4-اشتراک یا مدل لیزینگ:این مدل براساس پرداخت مشخص ماهیانه یا پرداخت در بازه های زمانی از پیش تعیین شده صورت می گیرد .مدل لیزینگ گونه های متفاوتی دارد که عبارت است از:

الف.تعهد سالیانه یا چند ساله :این طرح مشتری را برای مدت مشخصی جذب می کند و ،در مقایسه با طرح پیش پرداخت ،معمولا پرداخت های پیش بینی پذیرو کمتری دارد.یکی از انواع آن (پیش پرداخت اشتراک )است ،که یکی از مدرسان ارشد دانشگاه ام آی تی،به نام هاروارد اندرسون ،هنگام پایه گذاری گروه بانکی از مشابهه آن استفاده کرد.وی برای خبرنامه  ای که ماهیانه و در طول سال عرضه می شد هزینه سالیانه تعیین کرد:جریان نقدی به دست آمده باعث شد که وی دیگر نیاز چندانی به سرمایه اضافی پیدا نکند.(نکته:دریافت پیش پرداخت،حتی در صورتی که مجبور باشید به مشتریانتان تخفیف بدهید.معمولا برای شرکت های نو پا خوب است.)

ب.تعهد ماه به ماه :این روش انعطاف پذیری بسیار زیادی را در اختیار کاربر قرار می دهد و با استفاده از آن اغلب می توانید پرداخت ماهیانه بیشتری در مقایسه با قراردادهای سالیانه یا چند ساله (مدل پیشین)دریافت کنید.

5-اعطای مجوز:اعطای مجوز استفاده از مالکیت معنوی به مشریان و دریافت حق امتیاز می تواند باعث دستیابی به سود ناخالص بالایی شود.بعلاوه،اگر مجوز تولید محصولتان را اعطا کنید،دیگر مجبور نیستید که در تولید و توان توزیع برای کل محصولاتتان سرمایه گذاری کلانی بکنید.البته این استراتژی معایب بسیار ی هم دارد .اعطای مجوز معمولا هنگامی جواب می دهد که مالکیت معنویتان بسیار قدرتمند باشد.

یکی از ملاحظات مهم دیگر این است که شما به شرکت های موجود اتکامی کنید تا با استفاده از حقوق مالکیت معنویتان محصولات جدید مخرب تولید کنند که بازار را تکان دهد،اما این شرکت ها ممکن است درباره این موضوع تردیدکنند زیرا منابع کوتاه مدت و میان مدتشان در زمینه نگهداری محصولات جاری به خطر می افتد.مشتری تان انگیزه پیدا خواهذ کرد که روش هایی را برای تولید محصول ،بدون نیاز به استفاده از مالکیت معنویتان ،پیدا کند زیرا اگز او بتواند در پرداخت مبالغ مربوط به دریافت مجوز از شما صرفه جویی کند،می تواند سود ناخالصش را افزایش دهد.یکی دیگر از معایب استراتژی اعطای مجوز این است که شما برای شناسایی نیازهای کاربر نهایی خود زمان نمیگذاری ، با این حال اعطای مجوز می تواند در حوزه هایی مانند فناوری زیستی گزینه جذابی باشد زیرا در این قبیل حوزه ها بازسازی زیرساخت مورد نیلز برای تولید کل محصول به شدت پرهزینه است.

ادامه دسته های عمومی مدل های کسب و کار را در مقاله بعدی معرفی خواهیم کرد.... با ما همراه باشید....

منبع: راه اندازی کسب و کار نویسنده بیل اولت ، مترجم روشنی و رضایی نیک ، انتشارات آریانا قلم